Araç, kamyon veya dorse altındaki jeneratör, hem hareket halinde hem de park durumunda araç sisteminin işleyişi için ihtiyaç duyulan elektrik enerjisini üretir. Dizel motor krank milinden ayrı olarak monte edilen radyatörün soğutulmasını sağlayan fanın enerjisi araç aküsü veya jeneratörden sağlanır. Aküden bu enerjinin alınması akünün daha kısa periyotlarda dolum işlemi yapılmasına neden olur. Bu nedenle araç altı jeneratör kullanmak kullanım konforu ve uzun ömürlü kullanım imkanı sunar. Su soğutmalı jeneratör olan araç altı jeneratörler sağladığı ayrıcalıklarla sıklıkla tercih edilir.
Su Soğutmalı Jeneratör
Soğutma sisteminde soğutma işlemi için su kullanılan su soğutmalı jeneratör, motorun normal çalışma sıcaklığını sağlamak ve korumak için fan ve soğutma suyu deposuyla ısının dağıtılmasını sağlar. Su soğutma sistemi radyatör, fan, su pompası, su borusu, su kabı ve termostattan oluşur. Bu sistemin soğutucusu ise su kabı içerisinde yer alır. Yüksek sıcaklık oluşumunda sıcaklık emilir ve sıcaklık yükselir. Rüzgara karşı hava akımıyla radyatör ve fan soğutulur. Ardından soğutma sıvısı döngüsel soğutma işlemi için su kabına pompalanır.
Soğutma sıvını devretmenin iki yolu vardır:
- Motor suyu sıcaklığı 70 °C altına indiğinde termostat kapanır. Sıvı da pompa, su kabı, ısıtıcı borusu ve pompadan akar. Bu şekilde küçük devretme sağlanır. Hızlı çalışma için uygundur.
- Motor çalışmaya başladıktan sonra sıcaklık artışının gerçekleşmesinin ardından motor sıcaklığı 70 °C üzerine çıktığında termostat kendiliğinden otomatik şekilde açılır. Soğutma sıvı pompa, su kabı, sıcaklık kontrol valfı, su pompası ve radyatörden akarak büyük devretme sağlar ve soğutma etkisi artar.
Su kabı ve radyatör iç duvarlarında ısı yayma etkisini değiştiren kireç birikimini azaltmak amacıyla soğutma sıvısı yumuşak sudur. Jeneratörün soğuk bölgelerde kullanımında suyun donmaması için antifriz kullanılması gerekir.
Su soğutmalı jeneratör sistemleri genellikle radyatörlere bağlı ek kaplara (genleşme kutusu) sabit olur. Soğutucu ısındığında veya buhar oluşumu başlayacak şekilde genleştiğinde radyatör kapağında bulunan buhar valfı, soğutma işleminde meydana gelen radyatörden taşan su ve buharı depolar. Sıvı soğutulduktan sonra tahliye vanası yardımıyla radyatöre eklenebilir. Su soğutmalı jeneratörü motorunun silindiri soğutma suyu kanalı olan kuru silindir tertibatı ile dökülür ya da silindir tertibatı ile ıslak silindir tertibatlı soğutma suyu kanalı oluşturur. Piston silindir tertibatında çalışır ve soğutma işlemini gerçekleştirmek için ısıyı silindir tertibatı aracılığıyla su kanalında bulunan soğutma suyuna aktarır. Bu yönteme çoğunlukla dört zamanlı motorlarda rastlanır.
Su Soğutmalı Jeneratör Özellikleri
- Su soğutmalı jeneratör sistemi, karmaşık yapı, zor üretim ve çevre için birçok gereksinime sahiptir. Arazilerde kullanıldığında kaynama noktası düşer. Dağlık bölgelerde kullanıldığında kapanma olursa kolay bir şekilde donar. Gerekli durumlarda belirli oranda katkı maddesi eklenip donma noktası ve kaynama noktasının iyileştirilmesi sağlanır.
- Su soğutma ideal etkiye sahiptir. Aynı teknik parametrelerde bulunan çeşitli jeneratörler küçük hacimli yapıları, yüksek enerji yoğunluğu, hafif ve iyi ısı transfer performansıyla çalışır.
Su soğutma jeneratörü çerçevesinde yaygın kullanılan belli başlı tipler vardır. Tarım makineleri, otomobil endüstrisi, deniz (su) makineleri, inşaat makineleri, elektrik enerjisi endüstrisi, sanayi sistemleri, fabrika alanları ve bunlar gibi pek çok alanda yaygın biçimde yoğun olarak kullanılır.